Аттестация

ІНСТРУКЦЫЯ
аб парадку правядзення атэстацыі педагагічных работнікаў сістэмы адукацыі (акрамя педагагічных работнікаў з ліку прафесарска-выкладчыцкага складу)

ГЛАВА 1
АГУЛЬНЫЯ ПАЛАЖЭННI

1. Дадзеная Інструкцыя вызначае парадак правядзення атэстацыі педагагічных работнікаў сістэмы адукацыі (акрамя педагагічных работнікаў з ліку прафесарска-выкладчыцкага складу).
2. Дзеянне дадзенай Інструкцыі распаўсюджваецца на педагагічных работнікаў устаноў адукацыі, іншых арганізацый, якім у адпаведнасці з заканадаўствам дазволена ажыццяўляць адукацыйную дзейнасць (далей, калі не ўстаноўлена іншае, – арганізацыі сістэмы адукацыі), а таксама на педагагічных работнікаў, што працуюць па працоўных або грамадзянска-прававых дагаворах у індывідуальных прадпрымальнікаў, якім у адпаведнасці з заканадаўствам дазволена ажыццяўляць адукацыйную дзейнасць (далей, калі не ўстаноўлена іншае, – педагагічныя работнікі ІП).
3. Атэстацыя педагагічных работнікаў – гэта вывучэнне і ацэнка іх прафесійнага ўзроўню, дзелавых і асабістых якасцей, вынікаў педагагічнай дзейнасці па фарміраванню ведаў, уменняў, навыкаў, інтэлектуальнага, маральнага, творчага і фізічнага развіцця навучэнцаў пры рэалізацыі зместу адукацыйных праграм дашкольнай, агульнай сярэдняй, прафесіянальна-тэхнічнай, сярэдняй спецыяльнай, спецыяльнай, дадатковай адукацыі дзяцей і моладзі, праграм выхавання, ажыццяўленні навукова-метадычнага забеспячэння.

Асноўнымi прынцыпамi атэстацыi педагагічных работнікаў з’яўляюцца калегiяльнасць, сiстэмнасць, цэласнасць экспертных ацэнак.

4. Атэстацыя педагагічных работнікаў праводзіцца на прысваенне другой, першай, вышэйшай кваліфікацыйных катэгорый, пацвярджэнне вышэйшай кваліфікацыйнай катэгорыі, пацвярджэнне другой і першай кваліфікацыйных катэгорый у выпадках, якія вызначаны ў частцы пятай пункта 5 дадзенай Інструкцыі, а настаўнікаў, якія рэалізуюць адукацыйныя праграмы агульнай сярэдняй адукацыі, а таксама адукацыйную праграму спецыяльнай адукацыі на ўзроўні агульнай сярэдняй адукацыі і адукацыйную праграму спецыяльнай адукацыі на ўзроўні агульнай сярэдняй адукацыі для асоб з інтэлектуальнай недастатковасцю (далей, калі не ўстаноўлена іншае, – настаўнікі ўстаноў агульнай сярэдняй адукацыі), акрамя таго, – на прысваенне і пацвярджэнне кваліфікацыйнай катэгорыі «настаўнік-метадыст» (далей, калі не ўстаноўлена іншае, – атэстацыя).
5. Атэстацыя праводзіцца па ініцыятыве педагагічнага работніка або па ініцыятыве кіраўніка арганізацыі сістэмы адукацыі.

Па ініцыятыве педагагічнага работніка праводзіцца атэстацыя на прысваенне кваліфікацыйнай катэгорыі.

Па ініцыятыве кіраўніка арганізацыі сістэмы адукацыі праводзіцца атэстацыя на пацвярджэнне кваліфікацыйнай катэгорыі. Атэстацыя на пацвярджэнне кваліфікацыйнай катэгорыі з’яўляецца для педагагічнага работніка абавязковай (далей – абавязковая атэстацыя).

Абавязковая атэстацыя на пацвярджэнне кваліфікацыйнай катэгорыі праводзіцца ў дачыненні да педагагічнага работніка, які мае вышэйшую кваліфікацыйную катэгорыю, кваліфікацыйную катэгорыю «настаўнік-метадыст».

Абавязковая атэстацыя на пацвярджэнне другой (першай) кваліфікацыйнай катэгорыі можа праводзіцца па ініцыятыве кіраўніка арганізацыі сістэмы адукацыі, індывідуальных прадпрымальнікаў, якім у адпаведнасці з заканадаўствам дазволена ажыццяўляць адукацыйную дзейнасць (далей – ІП), у дачыненні да педагагічнага работніка, які знізіў узровень сваёй працы і дзейнасць якога не адпавядае ўстаноўленым патрабаванням, або педагагічнага работніка, які мае перапынак у працы на педагагічных пасадах больш як два гады. Такой атэстацыі не падлягаюць цяжарныя жанчыны i жанчыны, якiя маюць дзяцей ва ўзросце да пяці гадоў.

6. Прысваенне квалiфiкацыйных катэгорый педагагічнаму работніку па кожнай займаемай пасадзе ажыццяўляецца паслядоўна, за выключэннем выпадкаў, якiя прадугледжаны часткай другой пункта 18, пунктамі 19 і 20¹ дадзенай Інструкцыі.
7. Атэстацыя на пацвярджэнне вышэйшай кваліфікацыйнай катэгорыі і кваліфікацыйнай катэгорыі «настаўнік-метадыст» праводзіцца адзін раз у пяць гадоў. У гэты тэрмін залічваюцца перыяды працы на адпаведнай пасадзе незалежна ад месца працы і перапынкаў у працы, за выключэннем перыядаў знаходжання жанчыны ў адпачынку па цяжарнасці і родах, а таксама перыядаў знаходжання педагагічнага работніка ў адпачынку па догляду за дзіцём да дасягнення ім узросту трох гадоў.

Атэстацыя на пацвярджэнне катэгорыі ў выпадках, прадугледжаных часткай пятай пункта 5 дадзенай Інструкцыі, праводзіцца не больш як адзін раз у пяць гадоў.

8. Квалiфiкацыйная катэгорыя, якая прысвоена педагагічнаму работніку па пасадзе, перайменаванай ва ўстаноўленым парадку, захоўваецца.
9. Кваліфікацыйная катэгорыя ў выпадках і ў парадку, якія ўстаноўлены дадзенай Інструкцыяй, можа быць адменена.
10. Для правядзення атэстацыі ствараецца атэстацыйная камісія ў парадку, які ўстаноўлены дадзенай Інструкцыяй.

ГЛАВА 2
АТЭСТАЦЫЙНАЯ КАМІСІЯ, ЯЕ СКЛАД, ПАРАДАК ПРАВЯДЗЕННЯ АТЭСТАЦЫІ

11. Атэстацыйная камісія ствараецца ў арганізацыі сістэмы адукацыі, ва ўпраўленні адукацыі абласнога выканаўчага камітэта, у камітэце па адукацыі Мінскага гарадскога выканаўчага камітэта, аддзеле (упраўленні) адукацыі, спорту і турызму раённага (гарадскога) выканаўчага камітэта, мясцовай адміністрацыі раёна ў горадзе (далей, калі не ўстаноўлена іншае, – атэстацыйная камісія).
12. У склад атэстацыйнай камісіі не ўключаюцца педагагічныя работнікі, якiя плануюць праходзіць атэстацыю (падлягаюць абавязковай атэстацыі) у перыяд яе паўнамоцтваў.
13. Тэрмiн паўнамоцтваў атэстацыйнай камiсiі – адзін год з даты прыняцця загаду аб вызначэнні яе складу.
14. Атэстацыйная камiсiя арганізацыі сістэмы адукацыі ствараецца для атэстацыі педагагічных работнікаў гэтых арганізацый, за выключэннем атэстацыі педагагічных работнікаў на прысваенне і пацвярджэнне кваліфікацыйнай катэгорыі «настаўнік-метадыст», у складзе не менш як пяць чалавек і выбіраецца на сходзе калектыву педагагiчных работнiкаў шляхам тайнага галасавання (далей – галасаванне). На сходзе павiнна прысутнiчаць больш за палову педагагiчных работнiкаў арганізацыі. У камісію могуць быць выбраны педагагічныя работнікі, якія маюць першую, вышэйшую кваліфікацыйную катэгорыю або кваліфікацыйную катэгорыю «настаўнік-метадыст». Абранымi ў атэстацыйную камiсію лічацца педагагічныя работнікі, за якiх прагаласавала больш як 50 працэнтаў ад колькасцi ўдзельнiкаў сходу.

Перад правядзеннем выбараў педагагічных работнікаў у склад камісіі з членаў калектыву педагагічных работнiкаў арганізацыі сістэмы адукацыі выбiраецца падлiковая камiсiя ў колькасцi не менш чым тры чалавекi (у складзе старшыні і членаў камісіі), якая ажыццяўляе тайнае галасаванне, падлiк галасоў i афармленне пратакола падлiковай камiсіі з рашэннем па выніках выбрання атэстацыйнай камісіі.

У склад атэстацыйнай камісіі арганізацыі сістэмы адукацыі ўваходзіць кіраўнік гэтай арганізацыі або па яго рашэнню іншая ўпаўнаважаная ім асоба, а таксама прадстаўнік прафсаюзнага камітэта (пры яго наяўнасці), упаўнаважаны адпаведным прафсаюзным камітэтам.

Склад атэстацыйнай камiсii арганізацыі сістэмы адукацыі вызначаецца загадам яе кiраўнiка і да 1 кастрычніка бягучага навучальнага года даводзіцца да ведама педагагічных работнікаў.

У рабоце атэстацыйнай камiсii могуць прымаць удзел па аднаму ўпаўнаважанаму прадстаўніку ўпраўлення адукацыі абласнога выканаўчага камітэта, камітэта па адукацыі Мінскага гарадскога выканаўчага камітэта, аддзела (упраўлення) адукацыі, спорту і турызму раённага (гарадскога) выканаўчага камітэта, мясцовай адміністрацыі раёна ў горадзе (далей, калі не ўстаноўлена іншае, – аддзел (упраўленне) адукацыі мясцовага выканаўчага і распарадчага органа) і вышэйстаячага прафсаюзнага органа.

Атэстацыйная камісія выбірае старшыню, намесніка старшыні, сакратара з ліку членаў камісіі.

15. Атэстацыйная камiсiя аддзела (упраўлення) адукацыі мясцовага выканаўчага і распарадчага органа ствараецца для атэстацыі настаўнікаў устаноў агульнай сярэдняй адукацыі, якія прэтэндуюць на прысваенне або павінны пацвердзіць кваліфікацыйную катэгорыю «настаўнік-метадыст», педагагiчных работнiкаў арганізацый сістэмы адукацыі, у якiх з-за малой колькасцi педагагічных работнікаў немагчыма стварыць камiсiю ў колькасцi, вызначанай у частцы першай пункта 14 дадзенай Інструкцыі, педагагічных работнікаў ІП, а таксама для разгляду спрэчных выпадкаў, якiя звязаны з атэстацыяй педагагiчных работнiкаў, у складзе не менш як сем чалавек.

Педагагічныя работнікі прыватных устаноў адукацыі, іншых арганізацый, якім у адпаведнасці з заканадаўствам дазволена ажыццяўляць адукацыйную дзейнасць, педагагічныя работнікі ІП у выпадках, прадугледжаных часткай першай дадзенага пункта, праходзяць атэстацыю ў атэстацыйнай камісіі аддзела (упраўлення) адукацыі мясцовага выканаўчага і распарадчага органа па месцы дзяржаўнай рэгістрацыі або па месцы знаходжання структурнага (адасобленага) падраздзялення адпаведных прыватных устаноў адукацыі, арганізацый, якім у адпаведнасці з заканадаўствам дазволена ажыццяўляць адукацыйную дзейнасць, ІП.

У склад атэстацыйнай камісіі аддзела (упраўлення) адукацыі мясцовага выканаўчага і распарадчага органа ўключаюцца педагагічныя работнікі арганізацый сістэмы адукацыі, якія маюць першую, вышэйшую кваліфікацыйную катэгорыю або кваліфікацыйную катэгорыю «настаўнік-метадыст», упаўнаважаныя прадстаўнікі аддзела (упраўлення) адукацыі мясцовага выканаўчага і распарадчага органа, а таксама адпаведнага камiтэта прафсаюза (пры яго наяўнасці).

Склад атэстацыйнай камісіі аддзела (упраўлення) адукацыі мясцовага выканаўчага і распарадчага органа вызначаецца загадам кіраўніка адпаведнага аддзела (упраўлення) адукацыі мясцовага выканаўчага і распарадчага органа і не пазней за 1 кастрычніка бягучага навучальнага года даводзіцца да ведама зацікаўленых.

16. Пералік арганізацый сістэмы адукацыі, работнікі якіх атэстуюцца камiсiяй аддзела (упраўлення) адукацыі мясцовага выканаўчага і распарадчага органа (далей – пералік устаноў), складаецца штогод да 1 кастрычніка па прапанове кіраўнікоў падведамных устаноў адукацыі, прыватных устаноў адукацыі, іншых арганізацый, якім у адпаведнасці з заканадаўствам дазволена ажыццяўляць адукацыйную дзейнасць.
17. Педагагiчны работнiк, якi выказаў жаданне прайсцi атэстацыю на прысваенне кваліфікацыйнай катэгорыі, падае пiсьмовую заяву ў атэстацыйную камiсiю да 31 сакавіка бягучага навучальнага года, якая прымае рашэнне аб допуску яго да атэстацыі (адмове ў допуску).

Рашэнне аб допуску ці адмове да допуску педагагічнага работніка да атэстацыі прымаецца на чарговым пасяджэнні атэстацыйнай камісіі. Дадзенае рашэнне з’яўляецца падставай да выдання загада аб правядзенні атэстацыі, змест якога ўказаны ў пункце 22 дадзенай Інструкцыі.

18. Абавязковымі ўмовамі допуску педагагічнага работніка да атэстацыі на прысваенне кваліфікацыйнай катэгорыі з’яўляюцца:

адпаведнасць атрыманай адукацыі квалiфiкацыйным патрабаванням;

наяўнасць стажу працы (акрамя выпадкаў, якія прадугледжаны пунктамі 20 і 20¹ дадзенай Інструкцыі) у адпаведнасці з часткамі першай–чацвёртай пункта 19 дадзенай Інструкцыі;

засваенне зместу адукацыйнай праграмы павышэння кваліфікацыі кіраўніцкіх работнікаў і спецыялістаў у тэрміны, прадугледжаныя заканадаўствам.

Абавязковымі ўмовамі допуску для педагагічных работнікаў, якія прэтэндуюць на прысваенне кваліфікацыйнай катэгорыі «настаўнік-метадыст», акрамя пералічаных у абзацах другім–чацвёртым часткі першай дадзенага пункта, з’яўляецца наяўнасць аўтарскай методыкі выкладання вучэбнага прадмета або ўласнага вопыту, які абагульнены і выкарыстоўваецца іншымі настаўнікамі ўстаноў агульнай сярэдняй адукацыі, публікацый у навукова-метадычных і іншых выданнях аб вопыце прымянення сучасных адукацыйных, выхаваўчых і інфармацыйных тэхналогій, выкарыстання эфектыўных педагагічных формаў, метадаў і сродкаў навучання.

19. Прэтэндаваць на прысваенне другой і першай кваліфікацыйных катэгорый могуць педагагiчныя работнiкi (акрамя майстроў вытворчага навучання ўстаноў адукацыі), якія маюць стаж працы на пасадзе, па якой атэстуюцца (далей, калі не ўстаноўлена іншае, – стаж працы), два гады, вышэйшай кваліфікацыйнай катэгорыі і квалiфiкацыйнай катэгорыі «настаўнік-метадыст» – тры гады з дня прысваення папярэдняй квалiфiкацыйнай катэгорыi. У гэты стаж улічваецца час працы на пасадах, якія былі перайменаваны ва ўстаноўленым парадку.

Майстры вытворчага навучання ўстаноў адукацыі дапускаюцца да атэстацыі з улікам стажу працы, які вызначаны квалiфiкацыйнымі патрабаваннямі.

Асобы, якiя атрымалi дыплом аб вышэйшай адукацыi з адзнакай, дыплом магістра ці дыплом даследчыка, дапускаюцца да атэстацыi на прысваенне другой квалiфiкацыйнай катэгорыі пры наяўнасцi стажу працы адзін год.

Педагагічныя работнікі, якія прыняты з пасады прафесарска-выкладчыцкага складу і маюць стаж працы на гэтай пасадзе не менш чым два гады, дапускаюцца да атэстацыi на прысваенне другой квалiфiкацыйнай катэгорыі без уліку стажу працы на пасадзе, па якой яны праходзяць атэстацыю.

Педагагічныя работнікі, якія прыняты з пасады прафесарска-выкладчыцкага складу і маюць стаж працы на гэтай пасадзе не менш чым чатыры гады, дапускаюцца да атэстацыi на прысваенне першай квалiфiкацыйнай катэгорыі без уліку стажу працы на пасадзе, па якой яны праходзяць атэстацыю.

Асобы, якiм прысуджана вучоная ступень і (цi) прысвоена вучонае званне, дапускаюцца да атэстацыi на прысваенне першай квалiфiкацыйнай катэгорыі пры наяўнасцi стажу працы адзін год, а вышэйшай квалiфiкацыйнай катэгорыі – адзін год з дня прысваення першай квалiфiкацыйнай катэгорыi. Пры гэтым прэтэндаваць на першую кваліфікацыйную катэгорыю яны могуць без прысваення другой квалiфiкацыйнай катэгорыі.

У стаж працы, які вызначаны ў частках першай–шостай дадзенага пункта, не ўлічваецца перыяд знаходжання педагагічнага работніка ў адпачынку па догляду за дзіцём да дасягнення ім узросту трох гадоў.

20. Пры праходжаннi атэстацыi на прысваенне кваліфікацыйнай катэгорыі маюць права прэтэндаваць незалежна ад стажу працы ў якасці педагагічных работнікаў, які вызначаны часткай першай пункта 19 дадзенай Інструкцыі (толькі па адной пасадзе), на прысваенне той жа квалiфiкацыйнай катэгорыi, якая iм была прысвоена раней, наступныя педагагiчныя работнiкi:

настаўнiкi-дэфектолагi, метадысты, педагогi-арганiзатары, педагогi сацыяльныя, педагогi-псiхолагi, выхавальнiкi, акампанiятары, канцэртмайстры, майстры вытворчага навучання ўстановы адукацыі, калі ім прысвоена адпаведная кваліфікацыйная катэгорыя па пасадзе настаўніка ці выкладчыка;

настаўнiкi цi выкладчыкі, калi ім прысвоена адпаведная кваліфікацыйная катэгорыя па пасадах выкладчыка ці настаўніка, настаўнiка-дэфектолага, майстра вытворчага навучання ўстановы адукацыі (пры абавязковай наяўнасцi вышэйшай адукацыі па профілях адукацыі «Педагогіка», «Педагогіка. Прафесіянальная адукацыя» або вышэйшай адукацыі і перападрыхтоўкі па профілях адукацыі «Педагогіка», «Педагогіка. Прафесіянальная адукацыя»);

настаўнікі, калі ім прысвоена адпаведная кваліфікацыйная катэгорыя па пасадзе выкладчыка;

выкладчыкі, калі ім прысвоена адпаведная кваліфікацыйная катэгорыя па пасадзе настаўніка;

выхавальнiкi, метадысты, калi ім прысвоена адпаведная кваліфікацыйная катэгорыя па пасадзе майстра вытворчага навучання ўстановы адукацыі;

выхавальнiкi-метадысты, метадысты, выхавальнiкi, калi ім прысвоена адпаведная кваліфікацыйная катэгорыя па пасадах настаўніка ці выкладчыка, настаўнiка-дэфектолага, выхавальнiка дашкольнай адукацыі, педагога сацыяльнага, педагога-псіхолага, педагога-арганізатара, педагога дадатковай адукацыі, майстра вытворчага навучання ўстановы адукацыі;

выхавальнікі дашкольнай адукацыі, калi ім прысвоена адпаведная кваліфікацыйная катэгорыя па пасадах настаўнiка цi выкладчыка, настаўнiка-дэфектолага, выхавальнiка, метадыста, выхавальніка-метадыста, педагога сацыяльнага, педагога-псiхолага, педагога-арганізатара;

педагогi-псiхолагi, педагогi сацыяльныя, педагогі-арганізатары, калi ім прысвоена адпаведная кваліфікацыйная катэгорыя па пасадах выхавальнiка дашкольнай адукацыі, выхавальніка;

педагогі-арганізатары, калі ім прысвоена адпаведная кваліфікацыйная катэгорыя па пасадах культарганізатара, выхавальніка, педагога-псіхолага, педагога сацыяльнага;

музычныя кіраўнікі, калi ім прысвоена адпаведная кваліфікацыйная катэгорыя па пасадах настаўнiка цi выкладчыка, выхавальніка дашкольнай адукацыі, акампаніятара, культарганізатара, канцэртмайстра, педагога дадатковай адукацыі;

педагогі дадатковай адукацыі, калi ім прысвоена адпаведная кваліфікацыйная катэгорыя па пасадах настаўнiка цi выкладчыка, выхавальніка, выхавальніка дашкольнай адукацыі, музычнага кіраўніка, кіраўніка фізічнага выхавання, майстра вытворчага навучання ўстановы адукацыі, культарганізатара, метадыста, акампаніятара, педагога-арганізатара;

акампанiятары, канцэртмайстры, калi ім прысвоена адпаведная кваліфікацыйная катэгорыя па пасадах настаўнiка цi выкладчыка, музычнага кiраўнiка, педагога дадатковай адукацыі;

кiраўнiкi фiзiчнага выхавання, калi ім прысвоена адпаведная кваліфікацыйная катэгорыя па пасадах настаўнiка цi выкладчыка, выхавальнiка дашкольнай адукацыі, педагога дадатковай адукацыі, педагога-арганізатара;

настаўнікі-дэфектолагі, педагогі сацыяльныя, педагогі-арганізатары, калi ім прысвоена адпаведная кваліфікацыйная катэгорыя па пасадзе метадыста;

педагогі сацыяльныя, калi ім прысвоена адпаведная кваліфікацыйная катэгорыя па пасадах педагога-псіхолага, педагога-арганізатара, педагога дадатковай адукацыі;

выхавальнiкi, педагогі сацыяльныя, калi ім прысвоена адпаведная кваліфікацыйная катэгорыя па пасадах культарганізатара.

Пры праходжаннi атэстацыi ў выпадках, прадугледжаных часткай першай дадзенага пункта, педагагiчныя работнiкi, якiя прэтэндуюць на прысваенне вышэйшай кваліфікацыйнай катэгорыі, квалiфiкацыйны экзамен не здаюць.

201. 20¹. У выключным выпадку педагагічны работнік па хадайніцтве кіраўніка арганізацыі сістэмы адукацыі ці ІП або атэстацыйнай камісіі без уліку прысвоенай раней кваліфікацыйнай катэгорыі і (або) стажу працы на пасадзе, па якой ён праходзіць атэстацыю, можа быць дапушчаны да атэстацыі на прысваенне першай кваліфікацыйнай катэгорыі са згоды начальніка ўпраўлення адукацыі абласнога выканаўчага камітэта (старшыні камітэта па адукацыі Мінскага гарадскога выканаўчага камітэта), на прысваенне вышэйшай – са згоды Міністра адукацыі Рэспублікі Беларусь.
202. Выключаны.
203. Падставай для правядзення атэстацыі з’яўляецца загад кіраўніка арганізацыі сістэмы адукацыі (аддзела (упраўлення) адукацыі мясцовага выканаўчага і распарадчага органа) (далей, калі не ўстаноўлена іншае, – кіраўнік), якім вызначаюцца:

тэрміны правядзення атэстацыі;

спіс педагагічных работнікаў, якiя дапушчаны да атэстацыі на прысваенне кваліфікацыйнай катэгорыі, а таксама праходзяць абавязковую атэстацыю (далей, калі не ўстаноўлена іншае, – атэстуемыя);

графік атэстацыі (узгадняецца з адпаведным прафсаюзным камітэтам), які прадугледжвае дату атэстацыі (этапаў атэстацыі) кожнага атэстуемага з улікам тэрмінаў правядзення кваліфікацыйнага экзамену, парадак правядзення якога ўстаноўлены главой 3 дадзенай Інструкцыі.

Загад аб правядзенні атэстацыі даводзiцца да ведама атэстуемых на працягу трох працоўных дзён з дня яго выдання.

Тэрмін правядзення атэстацыі педагагічнага работніка на прысваенне другой і першай кваліфікацыйных катэгорый, пацвярджэння другой і першай кваліфікацыйных катэгорый у выпадках, якія вызначаны ў частцы пятай пункта 5 дадзенай Інструкцыі, не павінен перавышаць трох месяцаў з даты азнаямлення педагагічнага работніка, якi выказаў жаданне прайсцi атэстацыю на прысванне кваліфікацыйнай катэгорыі, з загадам аб правядзенні атэстацыі.

Тэрмін правядзення атэстацыі педагагічнага работніка на прысваенне вышэйшай кваліфікацыйнай катэгорыі і кваліфікацыйнай катэгорыі «настаўнік-метадыст», пацвярджэння вышэйшай кваліфікацыйнай катэгорыі і кваліфікацыйнай катэгорыі «настаўнік-метадыст» не павінен перавышаць чатырох месяцаў з даты выдачы педагагічнаму работніку выпіскі з пратакола пасяджэння кваліфікацыйнай камісіі (далей, калі не ўстаноўлена іншае, – выпіска з пратакола) аб здачы кваліфікацыйнага экзамену гэтым педагагічным работнікам.

У тэрміны, якія вызначаны ў частках трэцяй і чацвёртай дадзенага пункта, не ўлічваюцца перыяды часовай непрацаздольнасці і працоўнага і (ці) сацыяльнага адпачынку педагагічнага работніка.

23. Арганізацыйная работа па падрыхтоўцы да атэстацыі ажыццяўляецца асобай, упаўнаважанай кіраўніком арганізацыі сістэмы адукацыі, з удзелам членаў атэстацыйнай камісіі і ўключае наступныя этапы:

вывучэнне педагагічнай дзейнасці атэстуемага (у тым ліку за апошнія два гады – асобы, якая прэтэндуе на прысваенне другой кваліфікацыйнай катэгорыі, за апошнія тры гады – асобы, якая прэтэндуе на прысваенне першай або вышэйшай кваліфікацыйнай катэгорыі, кваліфікацыйнай катэгорыі «настаўнік-метадыст», і за апошнія пяць гадоў – асобы, якая праходзіць абавязковую атэстацыю);

падрыхтоўку аналітычнай інфармацыі, якая змяшчае вынікі вывучэння педагагічнай дзейнасці атэстуемага за перыяд, вызначаны ў абзацы другім дадзенай часткі, а таксама падрабязныя звесткі аб праходжанні папярэдняй атэстацыі і прынятым рашэнні;

састаўленне характарыстыкі педагагічнага работніка (далей – характарыстыка), якая змяшчае ацэнку яго прафесійных, дзелавых і асабістых якасцей.

Характарыстыка ўзгадняецца з адпаведным прафсаюзным камітэтам (пры яго наяўнасці). Аналітычная інфармацыя і характарыстыка (далей – атэстацыйныя матэрыялы) падпісваюцца кіраўніком арганізацыі сістэмы адукацыі, ІП.

Атэстуемы павінен быць азнаёмлены з характарыстыкай не пазней чым за тыдзень, а ў выпадку праходжання атэстацыі ў атэстацыйнай камiсiі аддзела (упраўлення) адукацыі мясцовага выканаўчага і распарадчага органа – не пазней чым за два тыдні да пачатку атэстацыйнай гутаркі.

Атэстацыйныя матэрыялы педагагічнага работніка, які праходзіць атэстацыю ў атэстацыйнай камiсiі аддзела (упраўлення) адукацыі мясцовага выканаўчага і распарадчага органа, накіроўваюцца ў камісію не пазней чым за 10 дзён да пачатку атэстацыі.

Тэрмін падрыхтоўкі атэстацыйных матэрыялаў не павінен перавышаць двух месяцаў з даты:

азнаямлення педагагічнага работніка з загадам аб правядзенні атэстацыі – у дачыненні да педагагічнага работніка, які праходзіць атэстацыю на прысваенне другой або першай кваліфікацыйнай катэгорыі;

выдачы педагагічнаму работніку выпіскі з пратакола аб здачы квалiфiкацыйнага экзамену – у дачыненні да педагагічнага работніка, які праходзіць атэстацыю на прысваенне вышэйшай кваліфікацыйнай катэгорыі (кваліфікацыйнай катэгорыі «настаўнік-метадыст») або пацвярджэнне вышэйшай кваліфікацыйнай катэгорыі (кваліфікацыйнай катэгорыі «настаўнік-метадыст»).

Тэрмін падрыхтоўкі атэстацыйных матэрыялаў (тры месяцы) у дачыненні да педагагічнага работніка, які праходзіць атэстацыю на пацвярджэнне кваліфікацыйнай катэгорыі ў выпадках, прадугледжаных часткай пятай пункта 5 дадзенай Інструкцыі, адлічваецца ад даты, калі інфармацыю аб абавязковай атэстацыі давялі да ведама атэстуемага.

24. Атэстацыя на прысваенне кваліфікацыйнай катэгорыі праводзіцца ў форме:

атэстацыйнай гутаркi – для прэтэндэнтаў на прысваенне другой і першай кваліфікацыйных катэгорый;

квалiфiкацыйнага экзамену і атэстацыйнай гутаркi – для прэтэндэнтаў на прысваенне вышэйшай кваліфікацыйнай катэгорыі, кваліфікацыйнай катэгорыі «настаўнік-метадыст».

25. Абавязковая атэстацыя на пацвярджэнне вышэйшай кваліфікацыйнай катэгорыі, кваліфікацыйнай катэгорыі «настаўнік-метадыст» праводзіцца ў форме кваліфікацыйнага экзамену і атэстацыйнай гутаркі. Кваліфікацыйны экзамен праводзіцца, як правіла, у перыяд засваення зместу адукацыйнай праграмы павышэння кваліфікацыі кіруючых работнікаў і спецыялістаў.
26. Абавязковая атэстацыя на пацвярджэнне другой (першай) кваліфікацыйнай катэгорыі праводзіцца ў форме атэстацыйнай гутаркi.
27. Квалiфiкацыйны экзамен папярэднiчае атэстацыйнай гутарцы.
28. Вынікі кваліфікацыйнага экзамену ацэньваюцца адзнакамі «здаў» або «не здаў».
29. У выпадку, калi атэстуемы па выніках кваліфікацыйнага экзамену пры праходжанні атэстацыі на прысваенне вышэйшай кваліфікацыйнай катэгорыі (квалiфiкацыйнай катэгорыі «настаўнік-метадыст») атрымаў адзнаку «здаў», але атэстацыйная камісія не прыняла рашэнне аб прысваенні яму кваліфікацыйнай катэгорыі, ён мае права прайсцi атэстацыю ў форме атэстацыйнай гутаркі на працягу трох гадоў з даты здачы кваліфікацыйнага экзамену.

У выпадку, калi атэстуемы па выніках кваліфікацыйнага экзамену пры праходжанні атэстацыі на прысваенне вышэйшай квалiфiкацыйнай катэгорыі (квалiфiкацыйнай катэгорыі «настаўнік-метадыст») атрымаў адзнаку «не здаў», далейшая яго атэстацыя не праводзiцца.

У выпадку, калi атэстуемы па выніках кваліфікацыйнага экзамену пры праходжанні атэстацыі на пацвярджэнне вышэйшай кваліфікацыйнай катэгорыі (кваліфікацыйнай катэгорыі «настаўнік-метадыст») атрымаў адзнаку «здаў», але атэстацыйная камісія не пацвердзіла яму кваліфікацыйную катэгорыю, або атэстуемы па выніках кваліфікацыйнага экзамену пры праходжанні такой атэстацыі атрымаў адзнаку «не здаў», кваліфікацыйная катэгорыя яму зніжаецца.

30. Ад здачы квалiфiкацыйнага экзамену пры праходжанні атэстацыі на прысваенне і пацвярджэнне вышэйшай кваліфікацыйнай катэгорыі вызваляюцца:

30.1. педагагiчныя работнiкi, якiя маюць дзяржаўныя ўзнагароды Рэспублiкi Беларусь (БССР), былога Саюза ССР, а таксама дзяржаў – удзельніц СНД, прысвоеныя за дасягненнi ў сферы адукацыi;

30.2. педагагічныя работнікі, якiя маюць вучоную ступень і (ці) вучонае званне;

30.3. педагагічныя работнікі – аўтары падручнікаў, вучэбных дапаможнікаў, якія афіцыйна зацверджаны або дапушчаны ў якасці адпаведнага віду вучэбнага выдання Міністэрствам адукацыі Рэспублікі Беларусь;

30.4. педагагiчныя работнiкi, якiя сталi пераможцамi абласнога (Мiнскага гарадскога) або пераможцамi ці лаўрэатамі заключнага этапу рэспублiканскіх конкурсаў прафесiйнага майстэрства педагагічных работнікаў;

30.5. педагагiчныя работнiкi, якiя за апошнія пяць гадоў падрыхтавалi пераможцаў (дыпломы I, II, III ступенi) мiжнародных алiмпiяд, заключнага этапу рэспублiканскай алiмпiяды па вучэбных прадметах сярод навучэнцаў устаноў адукацыі, якія асвойваюць змест адукацыйных праграм базавай адукацыі, сярэдняй адукацыі, спецыяльнай адукацыі на ўзроўні агульнай сярэдняй адукацыі, прафесіянальна-тэхнічнай адукацыі, якая забяспечвае атрыманне кваліфікацыі рабочага (служачага) і агульнай сярэдняй адукацыі, прафесіянальна-тэхнічнай адукацыі, якая забяспечвае атрыманне кваліфікацыі рабочага (служачага) і агульнай сярэдняй адукацыі з вывучэннем асобных прадметаў на павышаным узроўні, сярэдняй спецыяльнай адукацыі на падставе агульнай базавай адукацыі, а таксама рэспублiканскай алiмпiяды прафесійнага майстэрства навучэнцаў, курсантаў устаноў, якія рэалізуюць адукацыйныя праграмы сярэдняй спецыяльнай адукацыі, пераможцаў (дыпломы I, II, III ступенi) рэспублiканскiх конкурсаў прафесійнага майстэрства навучэнцаў устаноў прафесіянальна-тэхнічнай адукацыі, мiжнародных фестываляў тэхнiчнай i мастацкай творчасцi навучэнскай моладзi, пераможцаў (Гран-пры, першае, другое, трэцяе месца, дыпломы I, II, III ступені) і (або) прызёраў міжнародных і рэспубліканскіх фестываляў, конкурсаў, выстаў, пленэраў, іншых мастацка-творчых спаборніцтваў, тэле- і радыёпраектаў, якія праводзяцца ў адпаведнасці з заканадаўствам Рэспублікі Беларусь, а таксама афiцыйных спартыўных спаборнiцтваў, якiя праводзяцца ў адпаведнасцi з рэспублiканскiмi каляндарнымi планамi, мiжнародных спартыўных спаборнiцтваў, пераможцаў міжнародных (рэспубліканскіх) фестываляў (конкурсаў) сярод выхаванцаў устаноў дашкольнай адукацыі;

30.6. педагагiчныя работнiкi – пераможцы конкурсу настаўнiкаў, навукова-педагагiчных работнiкаў i iншых асоб, а таксама асобы, якiм уручана пасведчанне спецыяльнага фонду Прэзiдэнта Рэспублiкi Беларусь па сацыяльнай падтрымцы адораных навучэнцаў i студэнтаў ці спецыяльнага фонду Прэзідэнта Рэспублікі Беларусь па падтрымцы таленавітай моладзі;

30.7. педагагічныя работнікі, калектывы якіх атрымалі пад іх кіраўніцтвам найменне «народны» («узорны») непрафесійны (аматарскі) калектыў мастацкай творчасці або званне «Заслужаны аматарскі калектыў Рэспублікі Беларусь.

31. Атэстацыйная гутарка праводзiцца ў адпаведнасцi з графiкам атэстацыi на пасяджэнні атэстацыйнай камiсiі. Атэстацыйная камiсiя разглядае атэстацыйныя матэрыялы, прадстаўленыя на педагагічных работнікаў, якія праходзяць атэстацыю.

Па вынiках разгляду атэстацыйных матэрыялаў па кожнаму атэстуемаму атэстацыйная камiсiя прымае шляхам адкрытага (тайнага) галасавання рашэнне, прадугледжанае падпунктамі 46.1–46.4 пункта 46 дадзенай Інструкцыі.

Пасяджэнне атэстацыйнай камісіі афармляецца пратаколам, у якім падрабязна фiксуецца змест атэстацыйнай гутаркі (у тым ліку рэкамендацыі, якія даюцца атэстуемаму). Пратакол падпiсваецца старшынёй i ўсiмi членамi атэстацыйнай камiсii, якія прымалі ўдзел у галасаванні.

ГЛАВА 3
ПАРАДАК ПРАВЯДЗЕННЯ КВАЛІФІКАЦЫЙНАГА ЭКЗАМЕНУ

32. Кваліфікацыйны экзамен (далей – экзамен) праводзіцца ў мэтах незалежнай экспертнай ацэнкі навукова-тэарэтычнай i метадычнай падрыхтоўкi педагагічных работнікаў.
33. Асноўнымі задачамі экзамену з’яўляюцца:

стымуляванне росту прафесійнага майстэрства педагагічных работнікаў, развіццё іх творчай ініцыятывы;

авалоданне перадавым вопытам;

уключэнне ў даследчую дзейнасць;

вызначэнне ўзроўню прафесійнага майстэрства педагагічнага работніка, які дасягнуты пасля атрымання папярэдняй кваліфікацыйнай катэгорыі.

34. Экзамен пры праходжанні атэстацыі на прысваенне вышэйшай кваліфікацыйнай катэгорыі, прысваенне кваліфікацыйнай катэгорыі «настаўнік-метадыст» і пацвярджэнне кваліфікацыйнай катэгорыі «настаўнік-метадыст» праводзіцца ў дзяржаўнай установе адукацыі «Акадэмія паслядыпломнай адукацыі», установе адукацыі «Рэспубліканскі інстытут прафесіянальнай адукацыі», дзяржаўнай установе адукацыі «Рэспубліканскі інстытут вышэйшай школы», установе адукацыі «Беларускі дзяржаўны педагагічны ўніверсітэт імя Максіма Танка», дзяржаўнай установе адукацыі «Інстытут культуры Беларусі», установе адукацыі «Беларуская дзяржаўная акадэмія музыкі», установе адукацыі «Беларускі дзяржаўны ўніверсітэт фізічнай культуры», дзяржаўнай установе адукацыі «Беларуская медыцынская акадэмія паслядыпломнай адукацыі».

Экзамен пры праходжанні атэстацыі на пацвярджэнне вышэйшай кваліфікацыйнай катэгорыі праводзіцца ва ўстановах адукацыі, якія пералічаны ў частцы першай дадзенага пункта, а таксама ў абласных (Мінскім гарадскім) інстытутах развіцця адукацыі.

35. Метадычнае забеспячэнне, формы экзамену, якія вызначаны ў пунктах 24 і 25 дадзенай Інструкцыі, пры праходжанні атэстацыі на прысваенне вышэйшай кваліфікацыйнай катэгорыі, прысваенне кваліфікацыйнай катэгорыі «настаўнік-метадыст», метадычнае забеспячэнне экзамену пры праходжанні атэстацыі на пацвярджэнне вышэйшай кваліфікацыйнай катэгорыі, пацвярджэнне кваліфікацыйнай катэгорыі «настаўнік-метадыст» вызначаюць дзяржаўная ўстанова адукацыі «Акадэмія паслядыпломнай адукацыі», установа адукацыі «Рэспубліканскі інстытут прафесіянальнай адукацыі», установа адукацыі «Беларускі дзяржаўны педагагічны ўніверсітэт імя Максіма Танка», дзяржаўная ўстанова адукацыі «Інстытут культуры Беларусі», установа адукацыі «Беларуская дзяржаўная акадэмія музыкі», установа адукацыі «Беларускі дзяржаўны ўніверсітэт фізічнай культуры», дзяржаўная ўстанова адукацыі «Беларуская медыцынская акадэмія паслядыпломнай адукацыі».
36. З праграмай і формамі экзамену педагагічны работнік мае права азнаёміцца ва ўстанове адукацыі з ліку тых, якія ўказаны ў пункце 34 дадзенай Інструкцыі, дзе ён здае экзамен (далей – установа адукацыі), а таксама на афіцыйным інтэрнэт-рэсурсе дадзенай установы і выбраць адну з формаў экзамену.
37. Для правядзення экзамену пры праходжанні атэстацыі на прысваенне вышэйшай кваліфікацыйнай катэгорыі і пацвярджэнне вышэйшай кваліфікацыйнай катэгорыі, на прысваенне кваліфікацыйнай катэгорыі «настаўнік-метадыст» і пацвярджэнне кваліфікацыйнай катэгорыі «настаўнік-метадыст» тэрмінам на адзін год ва ўстановах адукацыі, якія ўказаны ў пункце 34 дадзенай Інструкцыі, ствараюцца квалiфiкацыйныя камiсiі па напрамках педагагічнай дзейнасці (далей, калі не ўстаноўлена іншае, – камісіі), у склад якіх уключаюцца педагагічныя работнікі з ліку прафесарска-выкладчыцкага складу ўстаноў вышэйшай адукацыі, дадатковай адукацыі дарослых, настаўнікі ўстаноў агульнай сярэдняй адукацыі, якім прысвоена вышэйшая кваліфікацыйная катэгорыя (кваліфікацыйная катэгорыя «настаўнік-метадыст»), выкладчыкі ўстаноў прафесіянальна-тэхнічнай, сярэдняй спецыяльнай адукацыі. У складзе камісіі вызначаецца старшыня.

Камісіі для правядзення экзамену пры праходжанні атэстацыі на прысваенне вышэйшай кваліфікацыйнай катэгорыі, прысваенне кваліфікацыйнай катэгорыі «настаўнік-метадыст» ствараюцца па напрамках педагагічнай дзейнасці рашэннем Міністра адукацыі Рэспублікі Беларусь да 1 лістапада. Прапановы па персанальнаму складу камісій прадстаўляюцца ўстановамі адукацыі, якія пералічаны ў частцы першай пункта 34 дадзенай Інструкцыі, не пазней за 20 кастрычніка года, у якім заканчваецца тэрмін паўнамоцтваў камісіі.

Камісіі для правядзення экзамену пры праходжанні атэстацыі на пацвярджэнне вышэйшай кваліфікацыйнай катэгорыі і пацвярджэнне кваліфікацыйнай катэгорыі «настаўнік-метадыст» ствараюцца рашэннем кіраўніка ўстановы адукацыі ў вызначаныя ім тэрміны.

38. Тэрмiны правядзення экзамену вызначаюцца загадам кіраўніка ўстановы адукацыі і даводзяцца да ведама зацікаўленых.
39. Да здачы экзамену дапускаюцца асобы, якiя маюць накiраванне арганізацыі сістэмы адукацыі, а ў выпадках, якiя прадугледжаны часткай першай пункта 15 дадзенай Інструкцыі, – аддзела (упраўлення) адукацыі мясцовага выканаўчага і распарадчага органа па месцы праходжання атэстацыі.
40. Для здачы экзамену ва ўстанове адукацыі з ліку педагагічных работнікаў фарміруюцца, як правіла, групы. Напаўняльнасць груп складае 10–12 чалавек.
41. На экзамене педагагічнаму работніку выдаецца экзаменацыйны лiст са штампам установы адукацыі, у якім ён робiць запiсы.
42. Па вынiках экзамену на прысваенне вышэйшай катэгорыі (пацвярджэнне вышэйшай катэгорыі, прысваенне кваліфікацыйнай катэгорыі «настаўнік-метадыст», пацвярджэнне кваліфікацыйнай катэгорыі «настаўнік-метадыст») педагагічнаму работніку рашэннем большасцi членаў камiсii, якiя прымаюць удзел у пасяджэннi, выстаўляецца адпаведная адзнака. Рашэнне камiсii лiчыцца правамоцным пры наяўнасцi на пасяджэннi дзвюх трэцей членаў гэтай камісіі.
43. Вынiкi экзамену фiксуюцца ў экзаменацыйнай ведамасцi, якая падпiсваецца старшынёй квалiфiкацыйнай камiсii i яе членамi. Тэрмін захоўвання экзаменацыйных ведамасцей – пяць гадоў.
44. Па вынiках здачы экзамену на прысваенне вышэйшай катэгорыі (пацвярджэнне вышэйшай катэгорыі, прысваенне кваліфікацыйнай катэгорыі «настаўнік-метадыст», пацвярджэнне кваліфікацыйнай катэгорыі «настаўнік-метадыст») атэстуемаму выдаецца выпіска з пратакола пасяджэння кваліфікацыйнай камісіі за подпісам кіраўніка ўстановы адукацыі (далей – выпіска з пратакола). Выпіска з пратакола прадстаўляецца педагагічным работнікам у тую атэстацыйную камісію, у якой ён атэстуецца.

У выпадку, калі педагагічны работнік праходзіць атэстацыю ў адпаведнасці з часткай першай пункта 29 дадзенай Інструкцыі ў іншага наймальніка, выпіска з пратакола па жаданню педагагічнага работніка накіроўваецца ў атэстацыйную камісію той арганізацыі сістэмы адукацыі (аддзела (упраўлення) адукацыі мясцовага выканаўчага і распарадчага органа), дзе ён праходзіць атэстацыю, па яе запыту. У арганізацыі сістэмы адукацыі (аддзеле (упраўленні) адукацыі мясцовага выканаўчага і распарадчага органа), якая накіроўвае выпіску з пратакола, захоўваецца яе копія, якая завяраецца гэтай арганізацыяй (аддзелам (упраўленнем) адукацыі).

45. На перыяд паўнамоцтваў квалiфiкацыйных камiсiй па напрамках педагагічнай дзейнасці ва ўстанове адукацыі рашэннем яе кіраўніка ствараецца апеляцыйная камiсiя. У склад апеляцыйнай камiсiі не ўключаюцца члены квалiфiкацыйных камiсiй.

Пры нязгодзе педагагiчнага работнiка з адзнакай па вынiках экзамену ён мае права звярнуцца ў апеляцыйную камiсiю ў дзень здачы экзамену. Апеляцыя разглядаецца камiсiяй у дзень звароту атэстуемага.

Рашэнне апеляцыйнай камiсii аб’яўляецца педагагічнаму работніку ў пісьмовай форме не пазней чым праз пяць дзён пасля яго звароту.

ГЛАВА 4
РАШЭННI, ЯКIЯ ПРЫМАЮЦЦА ПА ВЫНIКАХ АТЭСТАЦЫI

46. На падставе вынiкаў атэстацыйнай гутаркі атэстацыйная камiсiя вырашае:

46.1. прысвоiць (адмовіць у прысваенні) адпаведную квалiфiкацыйную катэгорыю (з назвай пасады педагагiчнага работнiка, па якой ён атэстуецца);

46.2. пацвердзiць кваліфікацыйную катэгорыю (з назвай пасады педагагiчнага работнiка, па якой ён атэстуецца);

46.3. знiзiць квалiфiкацыйную катэгорыю, якая была прысвоена раней (з назвай пасады педагагiчнага работнiка, па якой ён атэстуецца);

46.4. адмяніць кваліфікацыйную катэгорыю (з назвай пасады педагагiчнага работнiка, па якой ён атэстуецца).

47. Пры прыняцці рашэння аб адмене педагагічнаму работніку другой кваліфікацыйнай катэгорыі, па якой ён праходзіць атэстацыю на пацвярджэнне, дадзеная кваліфікацыйная катэгорыя адмяняецца.

Пры прыняцці рашэння аб зніжэнні педагагічнаму работніку першай (вышэйшай) кваліфікацыйнай катэгорыі ці кваліфікацыйнай катэгорыі «настаўнік-метадыст», па якой ён праходзіць атэстацыю на пацвярджэнне, за ім захоўваецца адпаведна другая (першая) ці вышэйшая кваліфікацыйная катэгорыя.

48. Калі пры правядзенні атэстацыі на прысваенне кваліфікацыйнай катэгорыі атэстацыйнай камiсiяй устаноўлена парушэнне патрабаванняў заканадаўства пры прысваенні педагагiчнаму работнiку папярэдняй кваліфікацыйнай катэгорыі, яна прымае рашэнне адмовіць у прысваенні кваліфікацыйнай катэгорыі, на якую прэтэндуе педагагiчны работнiк. Пры наяўнасці падставы для захавання ў яго кваліфікацыйнай катэгорыі, якую ён мае, са згоды педагагічнага работніка атэстацыйная камiсiя прымае рашэнне аб яе пацвярджэнні, а пры адсутнасці падставы для захавання ў педагагічнага работніка гэтай кваліфікацыйнай катэгорыі або адказе яго на яе пацвярджэнне – рашэнне аб адмене гэтай кваліфікацыйнай катэгорыі.
49. Калі пры правядзенні атэстацыі на пацвярджэнне кваліфікацыйнай катэгорыі атэстацыйнай камiсiяй устаноўлена парушэнне патрабаванняў заканадаўства пры прысваенні педагагiчнаму работнiку гэтай кваліфікацыйнай катэгорыі, то пры наяўнасці падставы для прысваення педагагiчнаму работнiку дадзенай кваліфікацыйнай катэгорыі камісія прымае рашэнне аб яе пацвярджэнні, а пры адсутнасці падставы для прысваення гэтай кваліфікацыйнай катэгорыі – рашэнне аб яе адмене.

Калі педагагічны работнік адмовіўся ад праходжання абавязковай атэстацыі на пацвярджэнне кваліфікацыйнай катэгорыі або не з’явіўся на кваліфікацыйны экзамен або атэстацыйную гутарку без уважлівых прычын, рашэннем атэстацыйнай камісіі дадзеная катэгорыя зніжаецца (адмяняецца).

50. Рашэнне атэстацыйнай камiсii лiчыцца правамоцным, калi за яго прагаласавала больш як 50 працэнтаў ад колькасцi ўдзельнiкаў галасавання i пры наяўнасцi на пасяджэннi дзвюх трэцей членаў гэтай камісіі. Пры роўнай колькасцi галасоў рашэнне лiчыцца прынятым на карысць атэстуемага.

З рашэннем атэстацыйнай камiсii атэстуемага знаёмяць непасрэдна пасля атэстацыi пад роспiс.

51. Рашэнне атэстацыйнай камісіі арганізацыі сістэмы адукацыі афармляецца загадам кiраўнiка арганізацыі сістэмы адукацыі, а ў выпадках, якiя прадугледжаны часткай першай пункта 15 дадзенай Інструкцыі, – аддзела (упраўлення) адукацыі мясцовага выканаўчага і распарадчага органа i ўступае ў сiлу з дня падпісання загада.
52. У выпадку, калі па вынiках атэстацыі прынята рашэнне аб адмове ў прысваенні кваліфікацыйнай катэгорыі, зніжэнні або яе адмене, а таксама ў выпадку, які прадугледжаны часткай другой пункта 29 дадзенай Інструкцыі, педагагiчны работнiк мае права прайсці атэстацыю на прысваенне кваліфікацыйнай катэгорыі не раней чым праз адзін год пасля прыняцця адпаведнага рашэння атэстацыйнай камiсiяй.
53. Атэстацыйныя матэрыялы, заява, пратаколы пасяджэння атэстацыйнай камiсii захоўваюцца пяць гадоў у арганізацыі сістэмы адукацыі, а ў выпадках, якiя прадугледжаны часткай першай пункта 15 дадзенай Інструкцыі, – аддзеле (упраўленні) адукацыі мясцовага выканаўчага і распарадчага органа.
54. Пры парушэнні працэдуры атэстацыі, якая ўстаноўлена дадзенай Інструкцыяй, выяўленым атэстацыйнай камiсiяй арганізацыі сістэмы адукацыі, педагагiчны работнiк у дзесяцiдзённы тэрмiн з дня азнаямлення з рашэннем атэстацыйнай камiсii мае права звярнуцца з заявай у атэстацыйную камiсiю аддзела (упраўлення) адукацыі мясцовага выканаўчага і распарадчага органа, а пры парушэнні, выяўленым атэстацыйнай камiсiяй аддзела (упраўлення) адукацыі мясцовага выканаўчага і распарадчага органа, – у вышэйстаячы аддзел (упраўленне) адукацыі мясцовага выканаўчага і распарадчага органа, акрамя выпадкаў, калі парушэннi былi дапушчаны ў дачыненнi да педагагiчнага работнiка, які атэстуецца ў атэстацыйнай камiсiі ўпраўлення адукацыі абласнога выканаўчага камітэта (камітэта па адукацыі Мінскага гарадскога выканаўчага камітэта).

Пры выяўленнi парушэнняў працэдуры атэстацыі, якая ўстаноўлена дадзенай Інструкцыяй, атэстацыйная камiсiя вышэйстаячага аддзела (упраўлення) адукацыі мясцовага выканаўчага і распарадчага органа мае права адмянiць рашэнне атэстацыйнай камiсii арганізацыі сістэмы адукацыі (аддзела (упраўлення) адукацыі мясцовага выканаўчага і распарадчага органа) i ў месячны тэрмiн з дня звароту атэстуемага правесцi паўторную атэстацыю работнiка, у дачыненнi да якога былi дапушчаны парушэннi.

У выпадку, калі парушэннi былi дапушчаны ў дачыненнi да педагагiчнага работнiка, які атэстуецца ў атэстацыйнай камiсiі ўпраўлення адукацыі абласнога выканаўчага камітэта (камітэта па адукацыі Мінскага гарадскога выканаўчага камітэта), па звароту педагагiчнага работнiка для яго паўторнай атэстацыі ствараецца іншая атэстацыйная камісія ўпраўлення адукацыі абласнога выканаўчага камітэта (камітэта па адукацыі Мінскага гарадскога выканаўчага камітэта). У склад дадзенай камісіі не могуць быць уключаны асобы, якія прымалі рашэнне ў дачыненні да гэтага педагагічнага работніка пры папярэдняй атэстацыі.

Рашэнне атэстацыйнай камiсii аддзела (упраўлення) адукацыі мясцовага выканаўчага і распарадчага органа, якое прынята ў выпадках, прадугледжаных часткамі другой і трэцяй дадзенага пункта, лiчыцца канчатковым, аб’яўляецца загадам яго кіраўніка i даводзiцца да ведама кіраўніка арганізацыі сістэмы адукацыі (аддзела (упраўлення) адукацыі мясцовага выканаўчага і распарадчага органа).

55. Спрэчкi, якiя звязаны з атэстацыяй педагагiчных работнiкаў, разглядаюцца ў парадку, устаноўленым заканадаўствам Рэспублiкi Беларусь.

АЛГОРИТМ

аттестации педагогических работников

учреждения образования

 Нормативное правовое обеспечение аттестации педагогических работников учреждений образования

1.1. Нормативные документы проведения аттестации:

– Кодекс Республики Беларусь об образовании (13.01.2011 №243-3, принят Палатой представителей 2 декабря 2010; одобрен Советом Республики 22 декабря 2010 (в ред. Законов Республики Беларусь от 13.12.2011 №325-3, от 26.05.2012 №376-3) (Раздел 1, гл.6, ст.50; ст.51; ст.52;ст.53).

– ПАСТАНОВА МІНІСТЭРСТВА АДУКАЦЫІ РЭСПУБЛІКІ БЕЛАРУСЬ 11 мая 2017 г. № 46

– Постановление Министерства образования Республики Беларусь от 22.08.2012 №101 «Аб зацвярджэнні Інструкцыі аб парадку правядзення атэстацыі педагагічных работнікау сістэмы адукацыі (акрамя педагагічных работнкау з ліку прафесарска — выкладчыцкага складу устаноу выщэйшай адукацыі)»;

– Постановление Министерства образования Республики Беларусь 26.03.2014 № 20 «О внесении изменений и дополнений в постановление Министерства образования Республики Беларусь от 22.08.2012 № 101»;

– Постановление Министерства образования Республики Беларусь 26.11.2014 № 163 «О внесении изменений и дополнений в постановление Министерства образования Республики Беларусь от 22.08.2012 № 101»;

– Методические рекомендации о порядке проведения квалификационного экзамена при прохождении аттестации педагогическими работниками на присвоение и подтверждение высшей квалификационной категории, квалификационной категории «учитель-методист», утвержденные Министерством образования Республики Беларусь 17.12.2012;

– Постановление Министерства труда Республики Беларусь 28.04.2001 №53 «Об утверждении квалификационного справочника должностей служащих». Выпуск 28 Единого квалификационного справочника должностей служащих, занятых в образовании (в редакции постановлений Министерства труда и социальной защиты Республики Беларусь от 21.10.2011г.№105; от 25.04.2012г.№54; от 18.07.2012г. №81).

– Постановления Министерства труда и социальной защиты Республики Беларусь от 3 октября 2017 года № 50 «О внесении изменений в постановление Министерства труда Республики Беларусь» от 28.04.2001 г. № 53 (вступило в силу с 1 ноября 2017 года).

Принято постановление Министерства образования Республики Беларусь от 11.05.2017 №46 «О внесении изменений и дополнений в постановление Министерства образования Республики Беларусь от 22 августа 2012 г. №101». Данным постановлением отменено обязательное подтверждение квалификационных категорий работниками, которым категория была присвоена более пяти лет назад. Постановление вступило в силу с 30.05.2017 года.

1.2. Примерные локальные нормативные документы учреждения образования по организации и проведению аттестации:

1. Протокол собрания педагогического коллектива, на котором рассматривался вопрос о выборах аттестационной комиссии.
2. Бюллетени тайного голосования.
3. Протоколы заседаний счетной комиссии.
4. Приказ о выдвижении кандидатуры от администрации.
5. Выписка из протокола заседания профсоюзного комитета о делегировании представителя в состав аттестационной комиссии.
6. Протокол заседания аттестационной комиссии о распределении обязанностей между членами аттестационной комиссии.
7. Приказ об утверждении состава аттестационной комиссии на _/_ учебный год.
8. Приказ о проведении аттестации.
9. Журнал регистрации поданных заявлений, выписок из протокола о сдаче квалификационного экзамена.
10. Книга протоколов заседаний аттестационной комиссии.
11. График (дополнение к графику) прохождения аттестации на _/_ учебный год.
12. Приказ об утверждении графика (дополнения к графику) прохождения аттестации на _/_ учебный год.
13. План работы аттестационной комиссии.
14. Выписка из протокола заседания профсоюзного комитета о согласовании графика (дополнения к графику) аттестации.
15. Выписка из протокола заседания профсоюзного комитета о согласовании характеристики.
16. Программы изучения деятельности аттестуемых педагогов.
17. Приказы о присвоении (подтверждении) квалификационной категории и соответствующая запись в трудовой книжке.
18. Перспективный план аттестации педагогических работников учреждений образования.
19. Организация работы аттестационной комиссии

2.1. Собрание коллектива педагогических работников (должно присутствовать более 50% педагогических работников). Оформить протокол (п.14 Инструкции о порядке проведения аттестации педагогических работников системы образования (кроме педагогических работников из числа профессорско-преподавательского состава учреждении высшего образования), утвержденной постановлением Министерства образовании Республики Беларусь 22.08.2012 №101 (в ред. постановлений Министерства образовании Республики Беларусь от 26.03.2014 № 20; от 26.11.2014 № 163) (далее – Инструкция)).

2.2. Избрать счётную комиссию. Проходит тайное голосование. Протокол счётной комиссии (Протокол счётной комиссии №1 — распределение обязанностей между членами счётной комиссии; Протокол №2 – подсчёт голосов, итоги избрания аттестационной комиссии) (п.14 Инструкции).

2.3. В бюллетень тайного голосования не вносить делегированных в состав аттестационной комиссии представителей администрации и профсоюзного комитета учреждения образования (далее – УО).

Бюллетень тайного голосования по выборам состава аттестационной комиссии оформлять в соответствии с требованиями: указывать название данного документа, наименование учреждения образования, дату проведения голосования, предложенные кандидатуры, напротив каждой кандидатуры прописать «за» — «против».

Исключить безальтернативность выбора состава комиссии: количественный состав комиссии не должен совпадать с количеством предложенных кандидатур, внесённых в бюллетень тайного голосования.

2.4. Приказ о выдвижении кандидатуры от администрации УО.

2.5. Выписка из протокола заседания профсоюзного комитета (направляется руководителю УО) о делегировании представителя профсоюзного комитета в состав аттестационной комиссии.

2.6. Приказ об утверждении состава аттестационной комиссии на учебный год (ч. 4 п.14 Инструкции).

В констатирующей части приказа должна содержаться ссылка на решение собрания педагогического коллектива и решение заседания профсоюзного комитета учреждения образования.

Необходимо соблюдать порядок процедур по избранию состава аттестационной комиссии: приказ руководителя УО издаётся после собрания педагогического коллектива и заседания профсоюзного комитета УО о делегировании представителя в состав комиссии.

2.7. Срок полномочий аттестационной комиссии один год (п.13 Инструкции).

2.8. Не избирать в состав аттестационной комиссии лиц, проходящих аттестацию в период работы аттестационной комиссии (п.12 Инструкции).

2.9. Протокол №1 заседания аттестационной комиссии – распределение обязанностей среди членов аттестационной комиссии (ч.6 п.14 Инструкции).

3. Планирование работы аттестационных комиссий

План работы аттестационной комиссии отражает деятельность учреждения образования, является составной частью годового планирования. В нём должно быть содержание мероприятий, сроки их выполнения, ответственные.

4. Аттестационные материалы

К аттестационным материалам относятся:

4.1. Заявления на прохождение аттестации:

4.1.1. Педагогический работник, изъявивший желание пройти аттестацию на присвоение квалификационной категории, в аттестационную комиссию подаёт заявление (п.17 Инструкции). Заявление пишется от руки.

4.1.2. Педагогические работники, проходящие аттестацию в аттестационной комиссии отдела образования, спорта и туризма местного исполнительного и распорядительного органа, подают заявление в аттестационную комиссию отдела образования, спорта и туризма. Заявление не подаётся на имя начальника отдела образования, спорта и туризма местного исполнительного и распорядительного органа.

4.1.3. Педагогический работник, желающий пройти аттестацию на присвоение квалификационной категории «учитель-методист», подает письменное заявление в аттестационной комиссию отдела образования, спорта и туризма местного исполнительного и распорядительного органа (ч.1. п.15 Инструкции).

4.1.4. Регистрацию поданных заявлений на прохождение аттестации (выписки из протокола о сдаче квалификационного экзамена) осуществлять в день подачи заявления, выписки из протокола о сдаче квалификационного экзамена.

4.1.5. В заявлениях аттестуемых педагогических работников название должностей должны соответствовать названиям в квалификационном справочнике.

4.1.6. Рассмотрение заявлений претендентов на прохождение аттестации на присвоение квалификационной категории и решение о допуске педагогического работника к прохождению аттестации; о включении в график (дополнение к графику) прохождения аттестации оформлять персонально по каждому педагогическому работнику (ч.2. п.17 Инструкции).

Рассмотрение выписки из протокола о сдаче квалификационного экзамена и решение о включении в график (дополнение к графику) прохождения аттестации оформлять персонально по каждому педагогическому работнику.

4.2. Направление:

4.2.1. Направление выдаётся на основании решения аттестационной комиссии (на присвоение высшей квалификационной категории), подписывается руководителям УО и председателем аттестационной комиссии, заверяется печатью.

4.2.2. При прохождении аттестации на подтверждение высшей квалификационной категории в направлении решение аттестационной комиссии не требуется т.к. это обязательная аттестация. Руководитель УО издает приказ о проведении обязательной аттестации.

4.3.3. Аттестационная комиссия отдела образования, спорта и туризма местного исполнительного и распорядительного органа выдает направление на присвоение квалификационной категории «учитель-методист».

4.3. График прохождения аттестации:

(подпункт 3 ч.1 п.22 Инструкции)

4.3.1. График аттестации согласовывается с соответствующим профсоюзным комитетом.

4.3.2. Необходимо соблюдать следующую очерёдность аттестационных мероприятий:

– заявление педагогического работника на прохождение аттестации на присвоение квалификационной категории (ч.1 п.17 Инструкции);

– протокол заседания аттестационной комиссии о допуске педагогического работника к прохождению аттестации на присвоение квалификационной категории, составление графика (дополнения к графику) прохождения аттестации (ч.2 п.17 Инструкции);

– заседание профсоюзного комитета о согласовании графика (дополнения к графику);

– приказ руководителя УО о проведении аттестации (п.22 Инструкции).

4.3.3. При составлении графика необходимо учитывать сроки проведения аттестации:

– не более 3-х месяцев с даты ознакомления педагогического работника с приказом о проведении аттестации для претендентов на присвоение (подтверждение) второй и первой квалификационной категории;

– не более 4-х месяцев с даты выдачи педагогическому работнику выписки из протокола о сдаче квалификационного экзамена.

В эти сроки не учитывается время нахождения педагогического работника в трудовом и (или) социальном отпуске, период временной нетрудоспособности (п.22 Инструкции (Постановление МО РБ 26.03.2014 №20)).

4.3.4. Необходимо строго соблюдать ч.5 п.23 Инструкции о сроках подготовки аттестационных материалов.

4.4. Характеристика педагогического работника:

4.4.1. Характеристика педагогического работника должна быть составлена в соответствии с требованиями, предъявляемыми к характеристике специалиста квалификационной категории. Характеристика должна отражать объём и виды деятельности аттестуемого педагога в данном учреждении, уровень профессиональной компетентности, результативность педагогической деятельности, коммуникативные и личные профессионально значимые качества аттестуемого педагога.

4.4.2. Необходимо соблюдать общие требования к характеристике, как к документу (отражены ли недостатки и пути их устранения, даны ли рекомендации по совершенствованию педагогического мастерства и т.д.).

4.4.3. Характеристика должна быть согласована с профсоюзным комитетом и подписана руководителем учреждения образования.

4.4.4. Не позднее, чем за неделю до аттестационного собеседования, аттестуемый должен быть ознакомлен с характеристикой и не позднее, чем за две недели до начала аттестации в случае прохождения аттестации в аттестационной комиссии отдела (управления) образования местного исполнительного и распорядительного органа (ч.ч.3, 4 п.23 Инструкции).

4.5. Протокол аттестационного собеседования:

4.5.1. Нумерация протоколов возобновляется с началом периода работы аттестационной комиссии.

4.5.2. Протоколы заседаний аттестационной комиссии ведутся от первого лица в прошнурованной, пронумерованной книге, скреплённой подписью руководителя и печатью учреждения, или в соответствии с «Требованиями к оформлению документов, изготовленных с помощью технических средств» постановления Министерства юстиции Республики Беларусь 19.01.2009 №4 «Об утверждении Инструкции по делопроизводству в государственных органах и организациях Республики Беларусь» (гл. 6, гл.7 п.108, п.110) (далее – Инструкция по делопроизводству).

4.5.3. Протоколы подписываются председателем и всеми членами аттестационной комиссии (п.57 Инструкции по делопроизводству).

4.5.4. Протоколы аттестационного собеседования должны отражать полную картину процедуры аттестационного собеседования.

4.5.5. При обсуждении аттестационных материалов должны сопоставляться оценочные действия администрации, членов комиссии и аттестуемого. В протокол необходимо включать выводы об эффективности работы, обсуждение путей самосовершенствования, совершенствования педагогической деятельности, перспектив профессионального роста и повышения квалификации аттестуемого.

4.6. Аналитические материалы изучения деятельности аттестуемого:

– cведения о прохождении предыдущей аттестации и принятом решении;

– материалы, свидетельствующие о результативности работы педагога за 2-3 года, 5 лет в динамике: уровень индивидуальных достижений обучающихся, воспитанников (победители и призеры олимпиад, конкурсов и т.д.), «продукты» труда педагога (авторские программы, методические материалы, публикации, участие в семинарах, конференциях, конкурсах);

– диагностика уровня обученности обучающихся, аналитическая оценка полученных результатов;

– материалы анализа учебных занятий, внеклассных мероприятий с выводами и рекомендациями;

– результаты анкетирования обучающихся, коллег, родителей.

4.7. Выписка из протокола о сдаче квалификационного экзамена.

5. Изучение педагогической деятельности

Программа (план) изучения деятельности аттестуемого составляется исходя из требований квалификационных характеристик и критериев. В ней необходимо конкретно прописывать мероприятия и сроки их выполнения, ответственных. Данные материалы должны отражать результативность работы педагога с момента предыдущей аттестации, характеризовать динамику роста профессиональной компетентности, результаты психологического сопровождения (коммуникативная культура аттестуемого). Необходимо строго соблюдать сроки подготовки аттестационных материалов (ч.5 п.23 Инструкции).

Аналитическая справка является важным итоговым документом выполнения программы (плана) изучения деятельности аттестуемого педагогического работника.

Алгоритм составления аналитической справки по итогам изучения педагогической деятельности аттестуемого:

1.Вводная часть:

– предмет изучения;

– сроки изучения;

– тема проверки;

– цель и программа проверки;

– объём проделанной работы;

2. 2. Аналитическая часть

– общая характеристика вопроса, изучаемого в ходе проверки;

– достоинство и недостатки его решения;

– факторы, условия, причины появления положительных и отрицательных сторон педагогической деятельности. Установление причинно-следственных связей, обеспечивающих результаты деятельности педагогического работника.

3. Заключительная часть (обобщение):

– обобщение результатов анализа; выводы;

– конкретные рекомендации с указанием сроков исполнения;

– сроки и формы подведения итогов.

Руководитель УО         подпись            расшифровка подписи

Дата составления справки.

Подпись аттестуемого и дата ознакомления.

6.6. Аттестационное собеседование

6.1. Примерный алгоритм аттестационного собеседования:

а) заслушать характеристику аттестуемого;

б) заслушать аттестуемого;

в) оценку педагогической деятельности аттестуемого дают члены аттестационной комиссии;

г) обсудить аттестационные материалы;

д) внести предложения по итогам аттестации;

е) принять решения по итогам аттестации.

6.2. Аттестационное собеседование проводится для претендентов на вторую и первую квалификационные категории с учётом анализа педагогической деятельности (п.24 Инструкции).

6.3. Обязательная аттестация на подтверждение второй (первой) квалификационной категории проходит в форме аттестационного собеседования (п.26 Инструкции). Обязательная аттестации проводится не более одного раза в пять лет (ч.5 п.5; ч.2 п.7 Инструкции).

6.4. Аттестационное собеседование не проводится для педагогических работников, не сдавших квалификационный экзамен при прохождении аттестации на присвоение квалификационной категории «учитель-методист», высшей квалификационной категории.

6.5. Аттестационное собеседование нельзя переносить на следующий период работы аттестационной комиссии.

6.6. Аттестационное собеседование проводится строго в соответствии с графиком. Обсуждение аттестационных материалов проходит в присутствии аттестуемого педагогического работника и подробно фиксируется протокольной записью.

По каждому аттестуемому принимается персональное решение путём открытого (тайного) голосования. Решение является правомерным при наличии не менее чем 2/3 членов комиссии и если за него проголосовало более 50% присутствующих. При равном количестве голосов решение принимается в пользу аттестуемого.

С решением комиссии (п.46 Инструкции) аттестуемый знакомится непосредственно после аттестации, под роспись.

6.7. Решение аттестационной комиссии оформляется приказом руководителя УО, а в случаях, предусмотренных ч.1 п.15 Инструкции, руководителя соответствующего отдела образования, спорта и туризма местного исполнительного и распорядительного органа. По каждому аттестованному оформляется отдельный пункт приказа.

6.8. По итогам аттестации (приказ руководителя УО) производится в трудовой книжке в графе «Сведения о работе» запись о присвоении (подтверждении, снижении, отмене) квалификационной категории.

6.9. Педагогический работник имеет право пройти аттестацию на присвоение квалификационной категории не ранее чем через год после принятия решения об отказе в присвоении квалификационной категории, снижении или отмене, также в случае, предусмотренном ч.2 п.29 Инструкции (п.52 Инструкции).

6.10. При нарушении процедуры аттестации педагогический работник в десятидневный срок со дня ознакомления с решением аттестационной комиссии имеет право обратиться в аттестационную комиссию отдела образования, спорта и туризма местного исполнительного и распорядительного органа.

6.11. При выявлении нарушения процедуры аттестации аттестационная комиссия отдела образования, сорта и туризма местного исполнительного и распорядительного органа имеет право отменить решение аттестационной комиссии УО и в месячный срок со дня обращения аттестуемого провести повторную аттестацию работника, в отношении которого были допущены нарушения.

6.12. Квалификационный экзамен и аттестационное собеседование проводятся на присвоение (подтверждение) высшей квалификационной категории в сроки, установленные ч.4-5 п.22, ч.5.2 п.23 Инструкции. (п.24, п.25 Инструкции).

7. Мониторинг качества аттестационной кампании – это:

– вопросы, рассматриваемые на педагогических советах, совещаниях при директоре, совещаниях при заместителе директора.

8. Информационно-методический стенд «Аттестация педагогических работников».

На стенде размещаются информационно-методические материалы по аттестации. Следует своевременно осуществлять обновление стенда.

9. Хранение материалов аттестационной комиссии

Необходимо пять лет хранить материалы аттестационной комиссии в организации системы образования (п.53 Инструкции).

Аттестационная комиссия в соответствии с графиком аттестации и планом работы проводит изучение педагогической деятельности аттестуемого, руководствуясь требованиями квалификационных характеристик и методическими рекомендациями по оценке деятельности педагогических работников.
     Для объективного проведения экспертизы аттестационная комиссия разрабатывает качественные и количественные показатели оценки деятельности аттестуемого и определяет критерии соответствия аттестуемого заявленной квалификационной категории.
Показатель — качественная или количественная характеристика какого-либо процесса.
Критерий — отличительный признак, правило, на основании которого производится оценка или принимается решение (соответствует — не соответствует).

Критерии определяются членами экспертной группы в соответствии с целями экспертизы.
Экспертиза соответствия аттестуемого заявленной квалификационной категории производится по трем основным показателям.

1. I. Профессиональная компетентность:
   Знание нормативно-правовой базы организации воспитательного процесса.
   2. Знание теоретических и практических основ учебного предмета (типы уроков, этапы, цели и задачи урока, формы, методы, технологии проведения урока).
   3. Знание современных тенденций в методике преподавания.
   4. Культура делопроизводства, ведения документации в соответствии с требованиями.
   5. Работа по самообразованию, степень реализации (выступления на педагогических советах, заседаниях МО или ЦК, семинарах, круглых столах и т.п.).
   6. Создание образовательной среды в учебном кабинете.
   7. Участие в научно-методической работе.
   8. Участие в экспериментальной и инновационной деятельности.
   9. Руководство исследовательской деятельностью учащихся.
   10. Участие в профессиональных конкурсах.
2. II. Результативность педагогической деятельности:
   Выполнение учебных программ (соответствие календарно-тематических планов их реальному выполнению).
   2. Динамика уровня и качества обученности учащихся.
   3. Результаты итоговой аттестации учащихся.
   4. Результаты контрольных срезов, проведенных в ходе аттестации.
3. Индивидуальные достижения учащихся.

III. Коммуникативная культура:
1. Организаторские способности.
2. Создание благоприятного психологического климата в учебной группе.
3. Роль аттестуемого в педагогическом коллективе и готовность к сотрудничеству.
4. Педагогическая культура аттестуемого.
5. Готовность к сотрудничеству с родителями и общественностью.
6. Педагогический такт и культура речи.
7. Оценка коммуникативных качеств аттестуемого.

Исходя из требований квалификационных характеристик приведенных выше критериев, разрабатывается программа изучения деятельности аттестуемого педагога. Она структурирует и систематизирует деятельность аттестационной комиссии, а также нацеливает аттестуемого на достижение конкретного результата. В связи с этим при составлении подобной программы следует прежде всего учитывать предложения самого аттестуемого педагога, который предварительно ознакомлен с требованиями квалификационных характеристик к занимаемой им должности. В программе рекомендуется конкретно прописывать мероприятия и сроки их выполнения, а также фамилии ответственных экспертов. Для отражения системного подхода в организации и проведении аттестации программы целесообразно обнародовать перед педагогическим коллективом, разместив их в информационном уголке. Аттестуемый работник знакомится с программой под роспись.

Об особенностях проведения аттестации педагогических работников

Аттестация педагогических работников осуществляется в соответствии с Инструкцией о порядке проведения аттестации педагогических работников (кроме педагогических работников из числа профессорско-преподавательского состава), утвержденной постановлением Министерства образования Республики Беларусь от 22.08.2012 № 101 (далее – Инструкция).

Инструкция определяет порядок проведения аттестации педагогических работников системы образования и распространяется на педагогических работников учреждений образования, других организаций, которым в соответствии с законодательством предоставлено право осуществлять образовательную деятельность вне зависимости от отраслевой принадлежности (далее – организации).

При организации проведения аттестации педагогических работников руководствуются следующими нормативными правовыми актами:

1. Кодекс Республики Беларусь об образовании.
2. Постановление Министерства труда Республики Беларусь от 28.04.2001 № 53 «Об утверждении квалификационного справочника должностей служащих» (далее – ЕКСДС).
3. Постановление Министерства образования Республики Беларусь от 02.06.2009 № 36 (ред. от 01.02.2016) «Об утверждении и введении в действие Общегосударственного классификатора Республики Беларусь ОКРБ 011-2009 «Специальности и квалификации» (далее – ОКРБ).
4. Постановление Совета Министров Республики Беларусь от 15.07.2011 № 954 «Положение о непрерывном профессиональном образовании руководящих работников и специалистов» (далее – Положение о повышении квалификации).
5. Постановление Совета Министров Республики Беларусь от 23.08.2014 № 818 «О некоторых вопросах повышения оплаты труда отдельным категориям работников системы образования» (далее – постановление №818).

Основными принципами аттестации педагогических работников являются: коллегиальность, системность, целостность экспертных оценок, обеспечивающих объективное, корректное, доброжелательное отношение к аттестуемым работникам.

Для выборов аттестационной комиссии в соответствии с требованиями и сроками, которые устанавливает Инструкция (пункты    11-15), проводится собрание коллектива педагогических работников организации. Принятые решения оформляются протоколами. В состав аттестационной комиссии входят: руководитель организации или по его решению другое уполномоченное лицо, представитель профсоюзного комитета и, как правило, не менее 5 (пяти) избранных членов из числа педагогических работников, квалификационная категория которых не ниже первой.

В управлении образования облисполкома, комитете по образованию Мингорисполкома, отделе (управлении) образования, спорта и туризма районного (городского) исполнительного комитета, местной администрации района в городе (далее – управление (отдел) образования)  создается аттестационная комиссия для аттестации учителей учреждений общего среднего образования, которые претендуют на присвоение (подтверждение) квалификационной категории «учитель-методист», педагогических работников организаций, в которых из-за малого количества педагогических работников нельзя избрать комиссию в количестве, определенном Инструкцией, а также педагогических работников, работающих по трудовым или гражданско-правовым договорам у индивидуальных предпринимателей, которым в соответствии с законодательством разрешено осуществлять образовательную деятельность. Аттестационная комиссия отдела (управления) образования рассматривает спорные вопросы, которые возникают при аттестации педагогических работников в  организациях.

Состав аттестационной комиссии организации определяется приказом ее руководителя  и до 1 октября текущего учебного года доводится до сведения педагогических работников. Срок полномочий аттестационной комиссии – один год с даты принятия приказа о ее создании.

Аттестация на присвоение квалификационных категорий проводится только по инициативе педагогического работника, который может подать заявление до 31 марта текущего учебного года в соответствующую аттестационную комиссию. Рассмотрение заявлений претендентов на присвоение квалификационной категории осуществляется на заседании аттестационной комиссии.

Аттестационная комиссия принимает решение о допуске или отказе в допуске к прохождению аттестации.

Обязательными условиями допуска педагогического работника к прохождению аттестации являются (пункт 18 Инструкции):

1. Соответствие полученного образования квалификационным требованиям, которые определены ЕКСДС.

Данное требование учитывается во всех случаях допуска (отказа в допуске) педагогического работника к аттестации и определяется подиплому об образовании.В целях уточнения уровня профессионального образования и наличия специального образования, соответствие полученного образования квалификационным требованиям может устанавливаться на основании ОКРБ.В случае, если данная специальность отсутствует в ОКРБ, для уточнения информации необходимо обращаться в государственное учреждение образования «Республиканский институт высшей школы».

Пунктом 9 Общих положений Единого квалификационного справочника должностей служащих, утвержденных постановлением Министерства труда и социальной защиты Республики Беларусь от 02.01.2012 № 1, (далее – Общие положения) определено, что наличие у служащего диплома о высшем (среднем специальном) образовании по специальности, не соответствующей квалификационным требованиям, предполагает, как правило, необходимость освоения им содержания образовательной программы переподготовки руководящих работников и специалистов, имеющих высшее (среднее специальное) образование, в соответствии с профилем (направлением) образования, специальностью, которые указаны в разделе «Квалификационные требования».

Обращаем внимание, что постановлением Министерства труда и социальной защиты Республики Беларусь от 06.06.2016 № 26 внесены изменения в ЕКСДС.Квалификационные характеристики должностей «Воспитатель дошкольного образования» и «Воспитатель» изложены в новой редакции.

2. Наличие стажа работы в соответствии с требованиями пункт 19 Инструкции.

Данное требование не учитывается в случаях, предусмотренных пунктами 20, 20-1 Инструкции.Стаж работы по занимаемой должности (далее – стаж работы) и сроки получения предыдущей категории определяются по трудовой книжке или иным документам, содержащим сведения о периодах работы.Так, например, иными документами, содержащими сведения о периодах работы, подтверждается стаж работы по совместительству, если сведения о работе по совместительству не вносились в трудовую книжку, а также в случаях прохождения аттестации по месту работы по совместительству (справка о месте работы, службы и занимаемой должности либо копия приказа нанимателя, у которого работник работает по совместительству).  

По общему правилу претендовать на присвоение второй квалификационной категории имеют право педагогические работники, которые имеют стаж работы два года.Исключением является присвоение педагогическому работнику второй квалификационной категории при наличии стажа работы один год.К таким педагогическим работникам относятся лица, получившие диплом о высшем образовании с отличием, диплом магистра или диплом исследователя. При этом Инструкцией не предусмотрено требование о соответствии специальности, полученной на II ступени образования, специальности I ступени образования. Однако, согласно пункту 20 Общих положений, специалисту, не имеющему необходимого стажа работы, предусмотренного квалификационной характеристикой соответствующей должности, квалификационную категорию наниматель может присвоить в порядке исключения с учетом рекомендаций аттестационной комиссии при условии наличия у данного специалиста степени магистра по соответствующей специальности (квалификации). Таким образом, претендовать на присвоение второй квалификационной категории при наличии стажа работы один год имеют право педагогические работники, у которых специальность, полученная на II ступени образования (магистратура), соответствует специальности I ступени образования.

3. Освоение содержания образовательной программы повышения квалификации руководящих работников и специалистов образования, которое предусмотрено Положением о повышении квалификации.Подтверждается освоение содержания образовательной программы повышения квалификации документом установленного образца. В соответствии с Положением о повышении квалификации педагогические работники учреждений образования, реализующие образовательные программы дошкольного, общего среднего, специального, дополнительного образования детей и молодежи проходят повышение квалификации не реже одного раза в три года.

Переподготовка, стажировка, получение образования в заочной форме не относится к освоению содержания образовательной программы повышения квалификации.

В соответствии с частью четвертой пункта 20 Общих положений специалисты, работающие в условиях неполного рабочего времени, в том числе на условиях совместительства, допускаются к аттестации для присвоения квалификационных категорий по занимаемой должности на общих основаниях.При этом в стаж работы могут засчитываться периоды выполнении педагогической нагрузки не менее чем 0,25 штатной единицы (ставки).

Пунктом 14 Инструкции о порядке ведения трудовых книжек, утвержденной постановлением Министерства труда и социальной защиты Республики Беларусь от 16.06.2014 № 40,установлен порядок внесения в трудовую книжку работника сведений о работе по совместительству.Данные сведения вносятся нанимателем по месту основной работы на основании документа, подтверждающего работу по совместительству. В связи с тем, что данным нормативно-правовым актом не предусмотрен порядок внесения сведений о присвоении работнику квалификационной категории не по месту основной работы, полагаем возможным вносить такие сведения в трудовую книжку в аналогичном порядке.

Для педагогических работников, которые претендуют на присвоение квалификационной категории «учитель-методист», кроме вышеперечисленных требований предъявляются дополнительные, а именно:

– наличие авторской методики преподавания учебного предмета либо личного опыта, который обобщен (от уровня района до уровня республики) и используется другими учителями учреждений общего среднего образования;

– публикации в научно-методических и других изданиях об опыте применения современных технологий обучения и воспитания, использования эффективных форм, методов и средств обучения;

– опыт руководства методическим формированием, сопровождения профессионального роста педагогов, проведения занятий с педагогами по актуальным проблемам образовательной практики, распространения эффективных технологий, методик, приемов, средств обучения.

Обязательная аттестация на подтверждение квалификационных категорий проводится по инициативе руководителя организации.В данном случае заявление от аттестуемого не требуется.Основанием для аттестации на подтверждение квалификационной категории является приказ руководителя организации.

Согласно постановлению № 818 руководителям и их заместителям по основной деятельности, руководителям структурных подразделений по основной деятельности (их заместителям по основной деятельности) учреждений образования, организаций, осуществляющих научно-методическое обеспечение образования на районном (городском, областном) уровне устанавливаются надбавки за наличие квалификационных категорий педагогических работников.

В соответствии с положениями ЕКСДС по таким должностям, как руководитель, директор (начальник, заведующий, заместитель заведующего по основной деятельности) (далее – руководители) не предполагается присвоение квалификационных категорий («категорирования»).Следовательно, руководители не проходят аттестацию на присвоение или подтверждение квалификационной категории по занимаемой должности.

Осуществление руководителем в рабочее время оплачиваемой педагогической деятельности в части реализации образовательных программ (постановление Министерства образования Республики Беларусь от 30.03.2007 № 26)не наделяет его правом пройти аттестацию на присвоение (подтверждение) квалификационной категории в связи с тем, что он не занимает «категорируемую» должность педагогического работника на условиях трудового договора.

Вместе с тем в случаях выполнения руководителями на условиях совместительства работы в должностях, по которым в соответствии с положениями ЕКСДС предусматривается категорирование (например, должность учителя), данные педагогические работники обладают правом пройти аттестацию на присвоение (подтверждение) квалификационной категории.В указанных случаях присвоение (подтверждение) категории производится по должности, которую руководители занимают на условиях совместительства, и регламентируется Инструкцией.

Педагогические работники, которые получили высшую квалификационную категорию до вступления в силу Инструкции, могут претендовать на подтверждение высшей квалификационной категории без учета требований, изложенных в пункте 18 Инструкции.

Если педагогический работник отказался от прохожденияобязательнойаттестации на подтверждение квалификационной категории либоне явился на квалификационный экзамен или на аттестационное собеседование без уважительных причин, решением аттестационной комиссии данная квалификационная категория снижается (отменяется).

Законодательство не содержит перечня уважительных причин. Уважительность причин является оценочной категорией. Поэтому наниматель вправе самостоятельно в каждом отдельном случае (с учетом конкретных обстоятельств) решать вопрос о том, являются те или иные причины неявки уважительными.

Изучение педагогической деятельности аттестуемого, подготовка аналитических материалов о деятельности аттестуемого на вторую и первую квалификационную категорию, а при наличии положительных результатов квалификационного экзамена – на присвоение (подтверждение) высшей квалификационной категории, квалификационной категории «учитель-методист» осуществляется аттестационной комиссией в соответствии со сроками, указанными в приказе руководителя организации.

Аналитические материалы готовятся на основаниипосещенных занятий (уроков, воспитательных мероприятий), анализа и самоанализа педагогическим работником данных мероприятий; анализа методических разработок учебных занятий и материалов к занятиям; результатов учебной деятельности обучающихся, их динамики, анализа результатов мониторинга качества образования; участия обучающихся в олимпиадах, конкурсах, фестивалях, смотрах, проектах и т. п.; анализа имеющихся поощрений и наказаний (уточняется по записям в трудовой книжке, личном деле); результатов самооценки педагогической деятельности работника; результатов самообразования педагогического работника по совершенствованию предметно-методической компетентности; результатов опроса воспитанников, обучающихся и их законных представителей по определению степени удовлетворенности качеством предоставляемых педагогическим работником образовательных услуг.

Анализ посещенных мероприятий, другие материалы позволят объективно оценить успехи педагогического работника, а также позволят аттестационной комиссии предложить пути дальнейшего совершенствования педагогического мастерства аттестуемого.

Одной из составляющей аттестации на присвоение (подтверждение) высшей квалификационной категории, квалификационной категории «учитель-методист» является квалификационный экзамен.

Пунктом 30 Инструкции определен перечень педагогических работников, которые освобождаются от сдачи квалификационного экзамена при прохождении аттестации на присвоение (подтверждение) высшей квалификационной категории.

Особое внимание следует обратить на соблюдение подпункта 30.5 пункта 30 Инструкции (в части «педагогических работников, которые за последние пять лет … подготовили победителей (дипломы I, II, III степени) республиканских конкурсов и т. д. по тексту). Обязательным требованием является наличие Положения о проведении конкурса, фестиваля, выставки и иного мероприятия, в котором указывается принадлежность мероприятия к той или иной категории.

Например, аттестация педагогических работников на высшую квалификационную категорию без квалификационного экзамена в соответствии с подпунктом 30.6 пункта 30 Инструкции может осуществляться только в случае, если в положении о проведении конкурса что это конкурс учителей или научно-педагогических работников, но не конкурс методических разработок, конкурс разработок уроков и т. д.указано.

Квалификационный экзамен не сдают педагогические работники, которые проходят аттестацию на присвоение высшей квалификационной категории в соответствии с пунктом 20 Инструкции.

Например, педагогический работник имеет высшую квалификационную категорию по должности «Учитель». С текущего учебного года он по совместительству стал работать педагогом дополнительного образования. Педагогический работник имеет право пройти аттестацию на присвоение высшей квалификационной категории по должности «Педагог дополнительного образования» в соответствии с данным пунктом без учета стажа работы в этой должности и без сдачи квалификационного экзамена.

Пунктом 20-1 Инструкции предусмотрена возможность прохождения аттестации без учета стажа работы и наличия предыдущей квалификационной категории педагогическими работниками, достигшими значительных результатов в педагогической деятельности, имеющими высокие личные профессиональные достижения. В случае получения согласия Министра образования на допуск педагогического работника к аттестации на присвоение высшей квалификационной категории, аттестация проводится в порядке, установленном инструкцией.

Аттестационное собеседование проводится для всех педагогических работников,в том числе освобожденных от сдачи квалификационного экзамена при прохождении аттестации на присвоение (подтверждение) высшей квалификационной категории в соответствии с пунктом          

30 Инструкции и на присвоение квалификационной категории в соответствии с пунктами 20, 20-1 Инструкции.

Инструкцией не предусмотрено признание присвоенной на территории иностранного государства квалификационной категории. Такая квалификационная категория может быть признана, если это предусмотрено международным договором, участницей которого является Республика Беларусь.

Для проведения квалификационных экзаменов на присвоение (подтверждение) высшей квалификационной категории разработаны программы, которые размещены на сайтах учреждений образования, в которых созданы соответствующие квалификационные комиссии:

государственное учреждение образования «Академия последипломного образования»http://www.academy.edu.by/;

учреждение образования «Республиканский институт профессионального образования»http://ripo.unibel.by/index.php?id=238;

государственное учреждение образования «Республиканский институт высшей школы»http://www.nihe.bsu.by/index.php/ru/obuchenie;

учреждение образования «Белорусский государственный педагогический университет имени Максима Танка»http://ipkip.bspu.by/slushatelyu/kvalifikacionnyi-ekzamen;

государственное учреждение образования «Институт культуры Беларуси»http://inbelkult.by/by/listeners/kval-f-kacyjny-jekzamen;

учреждение образования «Белорусская государственная академия музыки»  http://www.bgam.edu.by/structure/departments/training&retraining/qualifying-examination.php;

учреждение образования «Белорусский государственный университет физической культуры»http://ippkbgufk.edu.by/main.aspx?guid=12411;

государственное учреждение образования «Белорусская медицинская академия последипломного образования»http://belmapo.by/otdel-attestacii.html.

Программа изучения профессиональной деятельности ______________________________________________________________

(фамилия, имя отчество, должность аттестуемого)

Председатель

аттестационной комиссии ______________ _____________ (подпись)          (И.О. Фамилия)

Аттестуемый                                    ______________ _____________ (подпись)          (И.О. Фамилия)

Скачать(DOCX, 1.75MB)

Скачать(PDF, 219KB)

Скачать(PPTX, 690KB)